Defensie en de Financiële Markt
De Defensie Technologische en Industriele Bases is onmisbaar voor het handhaven van vrede en veiligheid. Zij voorziet immers een krijgsmacht van diensten en materieel. Als dit niet gebeurt, is de krijgsmacht vleugellam. Dat geldt ook voor de Nederlandse krijgsmacht. Desondanks ondervindt de defensie- en veiligheidssector problemen bij de toegang tot private financieringen. Met een verwijzing naar de ESG-criteria (Environmental, Social and Governance) zouden bedrijven uit de sector geen toegang kunnen krijgen tot private financieringen van pensioeninstellingen, verzekeraars en financiele dienstverleners. Door diezelfde criteria ondervindt de sector problemen bij het openen van rekeningen bij private banken. Hieronder volgt een stand van zaken t.a.v. de problematiek.
FINANCIERINGSMAATSCHAPPIJ VOOR ONTWIKKELINGSLANDEN – INVESTMENT MANAGEMENT (FMO-IM)
Al langer ondervindt de defensiesector problemen bij de toepassing van de criteria van de FMO-IM (de Nederlandse ontwikkelingsbank). Deze hanteert net als de Wereldbank regels van de Verenigde Naties voor het investeren in zowel een attractief rendement als een zinvolle ontwikkelingsimpact. FMO-IM legt ook vast dat zij en haar klanten geen activiteiten financieren, produceren, gebruiken of handelen in of het distribueren van onder andere wapens en munitie (uitsluitingsgrond 8) wanneer deze meer dan 10% van de omzet van een bedrijf vormen.
EUROPESE INVESTERINGS BANK (EIB).
Op dit moment mag de EIB alleen dual-use projecten (“voor tweeërlei gebruik”) financieel ondersteunen. Het Strategic European Security Initiative van de bank is bedoeld om meer flexibiliteit te bieden, maar in aanmerking komende projecten moeten vooral dual use en overwegend civiel blijven.
EUROPESE REGELGEVING
EU-taxonomieverordening. In juli 2020 is de EU-taxonomieverordening in werking getreden. De taxonomie is een uitgebreid classificatiesysteem met een lijst van ecologisch duurzame economische activiteiten. Het doel van het classificeren van economische activiteiten is om bedrijven en kapitaalmarkten duidelijkheid te verschaffen over wat duurzaam is, en zo de investeringsstromen naar die activiteiten te ondersteunen. Om een economische activiteit als duurzaam te classificeren, moet deze voldoen aan ten minste één van de zes geïdentificeerde milieudoelstellingen die in de taxonomie zijn vastgelegd. Bovendien mag de activiteit geen significante schade toebrengen aan één van de andere doelstellingen, terwijl ook de fundamentele mensenrechten en arbeidsnormen worden gerespecteerd. Dit betekent dat een goede prestatie/naleving van de ene doelstelling de slechte prestatie/niet-naleving van een andere niet kan compenseren. De taxonomie is aangevuld met de wijziging van de openbaarmakingsvereisten die zijn vastgelegd in de EU-richtlijn niet-financiële rapportage (NFRD). Met deze wijziging zullen bedrijven openbaar moeten maken welk deel van hun omzet afkomstig is van op Taxonomy afgestemde activiteiten, evenals hoeveel van hun uitgaven verband houden met Taxonomy-gerelateerde activiteiten. Deze regelgeving weerspiegelt onvoldoende de cruciale bijdrage die de defensie- en veiligheidssector levert aan het bereiken van robuuste duurzaamheidsdoelstellingen, ook op lange termijn. Veel investeerders interpreteren de EU-regelgeving voor duurzame financiering inderdaad vaak als het eenvoudigweg uitsluiten van defensiebedrijven.
EcoLabel for Retail Financial Products. De concept-regeling voor een EcoLabel for Retail Financial Products bepaalt dat voor bedrijven die meer dan 5% van hun omzet halen uit de productie van of handel in conventionele wapens en/of militaire producten voor “combat”, niet in aanmerking komen voor financiele producten. Hoewel dit zijn bovenwettelijke criteria zijn met een vrijwillig karakter, gaat hiervan precedentwerking uit.
POLITIEKE KANTELPUNTEN.
In 2022 nam de Europese Commissie een duidelijk standpunt in ten aanzien van de toegangsmogelijkheden van de defensiesector tot private financieringen: “Strengthening the resilience of our supply chains and industries’ access to private funding will be necessary for our European Defence Technological and Industrial Base. The European Investment Bank should also use all its tools to contribute to that effort. It is equally important to ensure that horizontal EU policies, such as initiatives on sustainable finance, remain consistent with the European Union efforts to facilitate the European defence industry’s sufficient access to public and private finance and investment.” (Strategic Compass, page. 35).
Ook minister van Defensie Ollongren, staatssecretaris van Defensie Van der Maat, de commandant der Strijdkrachten én de voorzitter van het Militair Comité van de Navo hebben publiekelijk een oproep gedaan om de defensiesector betere toegang te verlenen tot de financiële sector. Een overleg van de Nederlandse regering met de Nederlandse Vereniging van Banken is aangekondigd..
Veiligheid weer gezien als fundament welvaartsstaat
De NIDV zet zich in om de toegang van de defensiesector tot de private financiele dienstverlening te verbeteren. De sector volgt de criteria van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Zij draagt actief bij om het fundament onder de ESG-criteria te verstevigen. Dat fundament is bescherming van onze vrede en veiligheid. Aan het einde van de vorige eeuw werd een appel gedaan om conflicten uit te bannen met ecologische, economische en sociale maatregelen. Bescherming van onze veiligheid werd aan deze drie pilaren van onze welvaart ondergeschikt geacht. Inmiddels dringt weer op elk politiek niveau door dat het streven naar meer welvaart zonder bescherming is gedoemd te mislukken. Veiligheid is immers het fundament onder deze pilaren. Dat fundament moet worden verstevigd! Daarom kan de defensiesector toegang worden verleend tot private financiële diensten.