Op 26 oktober 2023 hebben de minister van Economische Zaken en Klimaat, de minister van Infrastructuur en Waterstaat, en de staatssecretaris van Defensie de Sectoragenda Maritieme Maakindustrie No guts no Hollands glorie aangeboden aan de Tweede Kamer. De Nederlandse maakindustrie is van groot belang onze veiligheid, de energietransitie en het verdienvermogen van Nederland. Wat staat in de 5 actielijnen, 25 maatregelen en 5 koploperprojecten?
Met de breed gedragen sectoragenda wordt invulling gegeven aan actiever en groen industriebeleid. De maritieme maakindustrie is daarmee de eerste sector waarop het nieuwe kader is toegepast en een concreet voorbeeld van hoe actief industriebeleid kan worden vormgegeven. Voorts geeft de sectoragenda invulling aan oproepen voor een integraal beleid voor de maritieme maakindustrie, tot het strategisch benutten van overheidsaanbestedingen voor de Nederlandse maritieme maakindustrie en tot een versterking en bescherming van regionale scheepsbouwclusters. Ook geeft de agenda onder meer richting aan de uitwerking van de aangenomen moties voor maritieme veiligheid en de bescherming van infrastructuur op de Noordzee.
Bouwstenen van de Sectoragenda
- Beschrijving van het strategisch belang van de maritieme maakindustrie op basis van onderzoek uitgevoerd door HCSS (legitimatie voor actiever industriebeleid);
- De kansen, uitdagingen en bedreigingen voor een toekomstbestendige MMI (als opmaat naar acties en koploperprojecten);
- 5 actielijnen met 25 maatregelen om de MMI toekomstbestendig te maken;
- 5 koploperprojecten die enerzijds bijdragen aan het beschermen van onze nationale vitale belangen en anderzijds de MMI versterken.
De actielijnen
In de sectoragenda worden de volgende 5 actielijnen gedefinieerd;
- Focus bij maritieme inkooptrajecten,
- Gerichte financiering en fiscale maatregelen,
- Koploper en continuïteit in maritieme innovatie,
- Verbetering vestigingsklimaat
- Versterken internationale positionering.
De Koploperprojecten
1. Het Maritiem Masterplan
Het doel van het Maritiem Masterplan is om betrouwbare, concurrerende en modulaire klimaatneutrale schepen te ontwikkelen, bouwen en te beheren. Gestreefd wordt om ca. 40 klimaatneutrale demonstratieschepen te ontwikkelen met nieuwe werkwijzen: cyclisch, modulair en digitaal. Totale verwachte investering is € 1,1 miljard. € 100 miljoen directe en € 110 miljoen voorwaardelijke toekenning vanuit het Nationaal Groeifonds. Via de subsidieregeling wordt er gezorgd voor cofinanciering door de sector voor de demonstratieprojecten. Daarnaast draagt de sector bij in de ontwikkeling van en de informatie-uitwisseling via het digitale platform.
2. De werf van de toekomst
Doel is om hier de modernste schepen te bouwen (circulair & schaalbaar) met 10-15% kostenreductie via o.m. digitalisering & robotisering. Tevens helpt dit het personeelstekort op te lossen. Vanuit de overheid ligt het eigenaarschap bij het ministerie van EZK in samenwerking met Defensie. Vanuit de sector zal Netherlands Maritime Technology het eigenaarschap op zich nemen.
3. Smart Maritime
Doel is om effectief samenwerkende (onbemande) schepen te ontwikkelen met systemen voor maritieme veiligheid (safety) en beveiliging (security). Het Kabinet heeft besloten dat Defensie een grotere rol krijgt bij de maritieme beveiliging (‘security’) van de infrastructuur op en in de Noordzee, in nauwe samenwerking met de Kustwacht Nederland.
4. Robotisering wind op zee
Doel is om sneller en veiliger windparken op zee aan te leggen via digitalisering en robotisering. Nederland heeft een ambitieus scenario om windmolenparken op de Noordzee te realiseren met in 2030 21 GigaWatt aan capaciteit, 40 GigaWatt in 2040 en 70 GigaWatt in 2050. Dit project zorgt voor aansluiting van de sectoragenda voor de Maritieme Maakindustrie op het bestaande Missiegedreven Innovatieprogramma voor de energietransitie op zee (MMIP 1) van het TKI Offshore Energy en de Topsector Energie.
5. Nucleaire voortstuwing van schepen
Met dit project wordt verkend hoe de voordelen van kernenergie benut kunnen worden voor duurzaam varende schepen met permanente energievoorziening. Het doel is om binnen 10 jaar een gestandaardiseerde, modulaire nucleaire reactor te ontwikkelen voor integratie aan boord van schepen. De technologie kan benut worden voor zowel de voortstuwing van schepen als de permanente energievoorziening van drijvende platforms op zee. In het koploperproject nucleaire voortstuwing op zee wordt verkend hoe de voordelen van kernenergie kunnen worden benut voor duurzaam varende schepen. Vanuit de sector zal dit project gecoördineerd worden door Nederland Maritiem Land (NML).