Een sterke Nederlandse maritieme industriële basis in Europees verband krijgt steeds verder vorm in de samenwerking Northern Naval Shipbuilding Cooperation (NNSC). Formeel doel: “het versterken van het Noord-Europese Maritieme Ecosysteem door samenwerking tussen landen en bedrijfsleven om beschikbaarheid en voorraad van kritieke technologie voor militair gebruik te waarborgen.” Geen gebrek aan ambitie, hoog tijd voor een korte update.
Waarom hebben Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Finland en Zweden elkaar opgezocht? Dezelfde uitdaging: een ongelijk internationaal speelveld voor de maritieme industrie, waar staatssteun en schaalvoordeel verdringend werken op kwaliteit en verduurzaming.
Commitment groeit
Concrete projectafspraken maken tussen zes landen kosten tijd, maar het loopt. De separate Letters of Intent van september (tussen landen) en november (tussen industrieën) krijgen dit jaar nog opvolging, nu in één overeenkomst. Commandeur Flos: “We moeten aantonen dat het concept werkt door met concrete projecten te komen. Daarmee houd je vaart in het project.” Terwijl de eigen projecten concreter worden zoeken de landen ook al de samenwerking in het Europees Defensie Fonds, waar landen en industrie de volgende generatie maritieme technologie in ontwikkelen. Uiteindelijk doel is te komen tot een dynamische alliantie van de zes landen en hun industrieën waarmee we gezamenlijke innovatie, aanschaf van materieel en onderhoud kunnen realiseren.
Technologie op een rij
Afgelopen november kwamen de landen tot drie thema’s projectvoorstellen, die dit voorjaar zijn uitgewerkt in Commanders’ Intents:
- Modulaire scheepsbouw (Modular Northern Shipbuilding, MONOSHIP)Om met wereldkwaliteit op te knokken tegen de schaalvoordelen van wereldspelers is modulair werken een uitkomst: één aanpak met meerdere toepassingen. Als (aanstaande) NAVO-bondgenoten kunnen ze zo ook hun krachten bundelen voor toekomstige standaarden.
- Voortstuwing (Strategic Naval Fuel Autonomy, SNAFU)Hoe blijven maritieme operaties minstens even effectief met lager energieverbruik en geluidssignatuur? Die vraag is zowel operationeel als duurzaam relevant. Het ideale einddoel is een vitaal gezamenlijk ecosysteem voor ontwikkeling en beoordeling van voortstuwing en vermogen, en een gezamenlijke strategie voor alternatieve brandstoffen.
- Verdediging van zeebodem en ondiepe wateren (Better Experimentation and Exploitable Results, BEER)De Noordzee en Oostzee, waaraan de zes landen liggen, zijn ondiep, bezaaid met infrastructuur, en kwetsbaar voor sabotage, zoals afgelopen zomer bleek. Tegelijkertijd hebben hun industrieën door dit intensieve gebruik ruime niet-militaire ervaring die kan worden ingezet. Om kennis beter uit te wisselen richt dit project zich op het beter delen van informatie, via afspraken over terminologie of operationeel taalgebruik, maar ook op een gezamenlijk ruimtelijk informatiesysteem voor alle relevante domeinen.
Wat betekent dit voor de industrie?
Nederlandse kennis en kunde hebben in EU en NAVO heel wat te bieden, en de NNSC-projecten zijn hier goede kansen voor. De ambitie is hoog, Defensie en bedrijfsleven staan voor dezelfde opgave, en zullen daarbij elkaar moeten versterken. Cruciaal is dus het perspectief op het einddoel: versterking van operationele capaciteiten van Defensie door productie via bedrijfsopdrachten. Een handtekening is een begin, geen einde.
De diverse thema’s en projectvoorstellen kennen enige overlap met andere (Europese) initiatieven en programma’s zoals bijvoorbeeld het EDF. Zo komt het onderwerp Seabed Warfare terug in het EDF-werkprogramma 2023 call 2.5.16 “unmanned anti-submarine and seabed warfare” dat ook door Defensie wordt ondersteund. Ook gaat NNSC eigen voorstellen indienen om zo vóór de powercurve van het EDF te komen.
In de loop van dit jaar vinden diverse follow-up workshops plaats. Zo wordt bijvoorbeeld medio mei een NNSC vervolg workshop georganiseerd voor ‘Innovatieve Propulsion’ in Duitsland. Later in het jaar komen de landen en de National Defence Industry Associations (waaronder de NIDV) weer bij elkaar om nieuwe topics voor 2024 te bespreken.