Nationale veiligheidstoets op investeringen, fusies en overnames
Het kabinet wil een veiligheidstoets invoeren voor investeringen, fusies en overnames die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid. De ministerraad heeft ingestemd met de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet vifo) van minister Blok van Economische Zaken en Klimaat en minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid.
De veiligheidstoets geldt voor twee soorten bedrijven in Nederland: vitale aanbieders en ondernemingen die beschikken over sensitieve technologie. Investeringen, fusies en overnames in dit soort ondernemingen kunnen in sommige gevallen namelijk leiden tot risico’s voor de nationale veiligheid. Als de Tweede en Eerste Kamer het wetsvoorstel aannemen wordt de veiligheidstoets ingevoerd voor investeringen vanuit alle landen.
Vitale aanbieders
Vitale aanbieders zijn bedrijven die vitale processen uitvoeren. Deze zijn zo belangrijk voor de Nederlandse samenleving, dat uitval of verstoring tot grote maatschappelijke ontwrichting kan leiden. Ondernemingen met sensitieve technologie beschikken over bepaalde kennis of informatie over deze technologie die gevolgen kan hebben voor de nationale veiligheid als deze uitlekt. Een kwaadwillende partij zou via een investering bijvoorbeeld zeggenschap kunnen krijgen in een Nederlandse onderneming die hoogwaardige technologie met militaire toepassingen ontwikkelt. Als een ongewenste partij zo’n onderneming overneemt, kan die techniek in verkeerde handen komen en tegen Nederlandse veiligheidsbelangen worden ingezet.
Zowel investeerders in vitale aanbieders en ondernemingen met sensitieve technologie als deze ondernemingen zelf moeten wijzingen van zeggenschap melden bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dat bureau beoordeelt of er een risico ontstaat voor de nationale veiligheid. Blijken er risico’s te zijn, dan kan het BTI voorwaarden verbinden aan de investering en deze in het uiterste geval verbieden.
Op dit moment bestaan al wettelijke sectorspecifieke investeringstoetsen in de elektriciteits-, gas- en telecommunicatiesector. De Wet vifo geldt voor ondernemingen waar nog geen sectorspecifieke toets voor is en waar wijzigingen van zeggenschap een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid.
Investeringstoets voor de defensie-industrie
Het wetsvoorstel wordt openbaar na indiening bij de Tweede Kamer. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het ministerie van Defensie werken ook samen aan een investeringstoets voor de defensie-industrie.
Met die nieuw te introduceren sectorale investeringstoets op het gebied van defensie, kan worden voorkomen dat bepaalde overnames en investeringen leiden tot risico’s voor de nationale veiligheid en in het bijzonder het vitale proces ‘Inzet defensie’. Ook bij de sectorale investeringstoets voor de defensie-industrie blijft nadrukkelijk het uitgangspunt dat alleen het beschermen van de nationale veiligheid aanleiding geeft voor het toetsen, en indien noodzakelijk reguleren, van buitenlandse overnames en investeringen.
Eerder heeft het kabinet de Kamer geïnformeerd met brieven Investeringstoets op risico’s voor de nationale veiligheid (Kamerstuk 30 821, nr. 97) en Aankondiging peildatum in wetsvoorstel investeringstoets op risico’s voor de nationale veiligheid bij overnames en investeringen (Kamerstuk 30 821, nr. 113). Het wachten is nu op de internetconsultatie.
Dit initiatief voor de Defensie-industrie is een aanvulling op het brede stelsel van investeringstoetsing, waarvoor het kabinet bovenstaande wetsvoorstel bij de Staten-Generaal heeft ingediend.