Blog #11: Het EDF, een heads-up
Over de Tweede Kamer, de 1e en 2e call EDF en sustainable finance!
Het Europees Defensie Fonds
Zoals bekend is het doel van het EDF het verbeteren van de Europese militaire capaciteiten én het versterken van de Europese Defensie en Technologische Basis. Ook de Tweede Kamer buigt zich over het Europees Defensie Fonds. Het is van belang dat de Tweede Kamer kan meesturen en controleren hoe Nederlandse behoeften aan militaire capaciteiten kunnen worden vervuld en welke rol de Nederlandse industrie daarbij kan hebben.
Met een technische briefing in de Tweede Kamer hebben Defensie en EZK op 17 februari uitleg gegeven. Duidelijk werd dat Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen volop meedoen in de race van projecten van het EDF die in 2022 worden gegund. U kunt de Technische briefing Europees Defensiefonds | Debat Gemist (tweedekamer.nl) terugzien. Zoals de commissaris Militaire Productie aangaf, zijn 44 Nederlandse ‘entiteiten’ betrokken bij de reacties op de call van deze 1e jaarschijf van het EDF. Deze bedrijven en kennisinstellingen weten of Defensie en / of EZK hen steunt, al dan niet met financiële middelen. Er is een beroep gedaan op € 1,8 miljoen van de Nederlandse overheid, die natuurlijk alleen wordt uitgekeerd als het betreffende EDF-project gegund wordt. Medio 2022 worden de gunningsbesluiten van de Europese Commissie bekend gemaakt.
En op 8 maart was onder meer de directeur NIDV uitgenodigd voor een Ronde Tafel van de Tweede Kamer om zijn visie te geven op het EDF. De position papers van de deelnemers vindt u hier: Recente Kamerstukken | Tweede Kamer der Staten-Generaal. Frans Kleyheeg van TNO meldde onder meer het unieke EDF-karakter van onderzoek en ontwikkeling. Richard Keulen van Damen Naval ging in op de betekenis van het EDF voor de maritieme sector. ondergetekende adresseerde een aantal bredere onderwerpen binnen het EDF die belangrijk zijn voor de defensie- en veiligheidssector. Concreet ging dat om:
- De aansluiting van het MKB op EDF-projecten.
- De noodzaak van voorspelbaarheid en eenduidigheid van het Nederlandse exportcontrolebeleid.
- Het gevaar van tegenstrijdige en soms regelrecht schadelijke beleidsdoelstellingen, zoals de dreigende weigering van banken om defensiebedrijven als duurzaam aan te merken terwijl de Europese Commissie de sector juist wil versterken.
- Het belang van voldoende beschikbaarheid van menskracht bij Defensie om de noodzakelijke EDF-activiteiten te kunnen uitvoeren.
- Financiering van projecten vanuit Defensie en EZK op de lange termijn
Daarbij mag niet worden vergeten dat het EDF drie financiële pijlers heeft:
- De EDF-subsidie van de Europese Commissie (een percentage van de subsidiabele kosten);
- Financiering van indirecte kosten tot het niveau van totale subsidiabele kosten in ontwikkelprojecten door Defensie en EZK;
- Eigen middelen van de kennisinstellingen en industrie.
Met de informatie van de technische briefing, de ronde tafel EDF en ambtelijke stukken, zal de Tweede Kamer als derde stap een plenair debat houden. Ik ben erg benieuwd hoe de Tweede Kamer gaat meesturen!
Wordt de evaluatie van de 1e jaarschijf EDF momenteel uitgevoerd, inmiddels is de voorbereiding voor de 2e jaarschijf van 2022 in volle gang. De Commissie werkt samen met de Lidstaten aan de call for proposals voor deze 2e jaarschijf. De NIDV-achterban heeft de gelegenheid gekregen om hieraan bij te dragen. Op 25 februari is op een kazerne in Doorn een aantal ‘Gouden Driehoekjes’ gevormd tussen Defensie, bedrijven en kennisinstellingen. Zij hebben functionele beschrijvingen gemaakt van de effecten die moeten worden bereikt op een aantal thema’s. Die worden meegenomen bij de onderhandelingen voor de tekst van de call for proposals. De call van de Europese Commissie wordt vóór de zomer van 2022 verwacht.
Defensie en EZK bieden ondersteuning aan bij de oriëntatie op buitenlandse partners. Eind maart vindt er een missie naar Zweden plaats en er wordt gewerkt aan een missie naar Frankrijk. Bezien wordt of ook met andere landen dergelijke missies worden gehouden. Houdt u svp de website van de NIDV in de gaten.
Met de ervaringen van PADR, het EDIDP en de twee jaarschijven van het EDF, wordt het nu van belang dat Nederland zich strategisch positioneert voor het EDF. Met het verschijnen van de Defensienota 2022, waarin wordt aangekondigd waaraan de extra defensiemiddelen worden besteed, wordt ook het profiel van de toekomstige krijgsmacht duidelijk. Ook de kennisinstellingen en bedrijven bereiden zich voor: waar wil de defensie- en veiligheidssector in 2035 staan? Met welke thema’s willen de kennisinstellingen en de industrie op hoog- zo niet het hoogste technologische niveau meedoen in 2035? Oftewel, met welke thema’s maken we de ambitie waar die voor het EDF is uitgesproken? Als u hierover ideeën hebt, kunt u met de NIDV contact opnemen.
De defensiesector en financiële instellingen
Eerder heb ik mijn zorg uitgesproken over de plaats van de Defensiesector in de Europese taxonomiediscussie en de wijziging van het EU Ecolabel financiële producten. In de taxonomiediscussie, waar men de Environmental, Social en Governmental (ESG)-criteria definieert, lijkt de defensiesector niet meer te worden uitgesloten. De sector wordt niet meer gekwalificeerd als socially harmful. De eindversie van het sociale taxonomie rapport sluit slechts wapens uit die reeds zijn uitgesloten via internationale verdragen. Hoewel defensie weliswaar nog niet wordt neergezet als positieve bijdrager aan duurzaamheid in dit rapport, is het resultaat voor onze sector velen malen beter dan eerdere versies. De Ecolabel Board had besloten dat bedrijven die minimaal 5% van hun omzet in defensie investeren, niet langer in aanmerking zouden kunnen komen voor retail financial products. Na druk vanuit onder meer NIDV en ASD is het dossier voorlopig bevroren. Stichting Milieu Keurmerk die namens NL deelneemt aan de Ecolabel board, is vanuit verschillende kanten in Nederland opgeroepen om niet alleen ecologische argumenten, maar ook nationale veiligheid bij de afwegingen te betrekken.
Omdat het draagvlak van banken voor onze sector al meer dan een decennium afbrokkelt, en banken hun eigen afwegingen kunnen maken, blijft de inzet van onze Europese koepel ASD en NIDV onveranderd, ook waar het gaat om de taxonomie. Enkele banken in Zweden en Duitsland hebben zeer recentelijk openlijk verklaard de defensie-industrie te zullen steunen. Dat is dus een positief signaal. Maar ongeveer tegelijkertijd meldde de Europese Investeringsbank (EIB) dat zij € 6 miljard wil investeren in het Strategic European Security Initiative ter stimulering van ‘dual-use defence’, ruimtevaart en cybersecurity. Opmerkelijk genoeg staat in datzelfde persbericht dat de EIB niet investeert in ‘weaponry’ en ‘core defence’. Lange tijd is de defensiesector op één lijn geplaatst met kinderarbeid, handel in verdovende middelen en prostitutie. Zelfs de Oekraïnecrisis brengt de EIB niet op andere gedachten, terwijl onze sector juist zo bepalend is voor vrede en veiligheid in Europa: zonder financiering is er geen industrie, zonder industrie geen veiligheid! En om tenslotte met Vegetius te spreken: “Qui desiderat pacem, bellum praeparet”, oftewel: wie naar vrede verlangt, bereide zich voor op oorlog.
Tenslotte nog dit. De inval van Rusland in de Oekraïne is een game changer in het Europese Defensie- en Veiligheidsbeleid. Wij leven mee met de mensen in Oekraïne. De definitieve versie van het Strategisch Kompas dat de EU aan het einde van deze maand bekendmaakt, zal sterk op de ontwikkelingen in Oost-Europa zijn gericht. In dat Strategisch Kompas wordt expliciet gemaakt welke rol de Europese Unie binnen de geopolitieke context op defensiegebied gaat vervullen. Dit heeft gevolgen voor onze sector. Een assessment op dat Strategisch Kompas vindt u binnenkort op deze site.
Ron Nulkes, directeur NIDV.