Blog #10: Tweede mijlpaal voor het EDF

Ontwikkelingen EDF

Voor alle betrokkenen bij het EDF was 9 december een belangrijke dag: de projectvoorstellen, als reactie op de call van de 1^e jaarschijf moesten worden ingediend. Met een grote inspanning van de indienende bedrijven en kennisinstellingen, maar zeker met een onmisbare inzet van een aantal direct betrokkenen bij de ministeries van Defensie en EZK is dit gelukt. Uiteindelijk is een significant aantal Letters of Intent door Defensie getekend, is cofinanciering geregeld en is helderheid verschaft over subsidieaanvragen bij EZK. Medio 2022 worden de gunningsbesluiten van de Europese Commissie bekend gemaakt.

Aan de indiening van de Nederlandse voorstellen gaat een intensief traject vooraf. Eerst is het van belang dat de geïnteresseerde marktpartijen tenminste twee partners vinden in andere Europese landen. Daartoe waren de webinarsessies nuttig die de NIDV samen met Defensie en EZK heeft georganiseerd. Het schrijven van het voorstel is zonder meer een ingewikkelde klus.

Met het EDF wordt niet alleen de Europese defensiesector versterkt. Ook de Europese militaire capaciteiten moeten met een project wordt verbeterd. Van Defensie verwacht de Europese Commissie dan ook dat zij achter de nationale voorstellen staat. Daarom heeft Directeur DMO voor de ingediende voorstellen intentieverklaringen afgegeven.

Zoals eerder beschreven is van belang dat bedrijven eigen financiële middelen reserveren als het voorstel wordt gehonoreerd. Tweede kostendrager is de Europese Commissie, die financiële middelen beschikbaar heeft, die goed van pas zullen komen in de internationale omgeving. Als derde kostendrager kan de Nederlandse overheid dienen. Voor projecten waaraan de Nederlandse krijgsmacht behoefte heeft, kan Defensie zo mogelijk financieel bijspringen. Of en zo ja voor welk bedrag, is bij de indienende bedrijven en kennisinstellingen voor EDF2021 inmiddels bekend. Als Defensie geen behoefte heeft of dat niet (op kortere termijn) het geval is, heeft het ministerie van EZK een bedrag van in totaal €20M beschikbaar. De subsidieregeling daarvoor is op 1 december opengesteld, de sluiting was op 2 december, en inmiddels hebben de bedrijven duidelijkheid of EZK de voorstellen financieel steunt. Een knap staaltje werk, met een belangrijke rol voor het commissariaat Militaire Productie en vooral de RVO. En nu hopen dat de EC de corresponderende voorstellen ook honoreert. Het wachten is dus nu op de gunning van de 1^e jaarschijf van het EDF zo rond de zomer.

Op korte termijn wordt een evaluatie gehouden over de manier waarop de ingediende voorstellen tot stand zijn gekomen. Er zijn veel lessen te leren, maar ik complimenteer alle betrokkenen met de stappen die zijn genomen. Het is tenslotte een nog onontgonnen terrein, waar we al fouten makend tot resultaten gaan komen.

Inmiddels wordt gewerkt aan het werkprogramma van de 2^e jaarschijf. Eind april/begin mei 2022 wordt de 2^e call van het EDF verwacht.

Binnen de ICG EDS wordt een discussie gevoerd over de strategische richting van Nederland met het EDF. Daarbij worden de kennisinstellingen en industriële spelers intensief betrokken. Dat is niet alleen van belang voor de komende jaarschijven van het EDF. In maart 2022 wordt onder leiding van het Franse EU voorzitterschap het Strategisch Kompas van de EU vastgesteld. Daarin wordt expliciet gemaakt welke rol de Europese Unie binnen de geopolitieke context op defensiegebied gaat vervullen. Voor een assessment van het concept Strategisch Kompas zie hier. Ook wordt al gedacht aan de opvolger van het EDF na 2027. NIDV-deelnemers worden hierover geïnformeerd.

Financierbaarheid defensie-en veiligheidssector

NIDV-deelnemers maken zich al jaren zorgen over de positie van Nederlandse banken ten opzichte van de sector. Daarover is contact gezocht met het ministerie van Financiën en de Nederlandse Vereniging van Banken. Deze zorgen zijn het laatste jaar alleen maar toegenomen. Binnen de Europese Commissie circuleert een voorstel voor een nieuw Ecolabel voorretail financial products waarin banken worden opgeroepen zakendoen te beperken met bedrijven die voor 5% of meer omzetten in militair materieel dat kan worden ingezet bij krijgshandelingen (“combat”).

Een artikel hierover is verschenen in het FD van 22 november. De NIDV heeft dit voornemen ook onder de aandacht gebracht van de minister van Defensie. Het is immers onbestaanbaar als de Europese Commissie aan de ene kant werkt aan versterking van de Europese sector, maar aan de andere kant lijkt mee te werken aan verzwakking daarvan. Dit heeft tot grote ongerustheid geleid, ook bij de CEO’s van de grote Europese defensiebedrijven binnen onze koepelorganisatie ASD. De voorzitter van ASD heeft hierover een aantal leden van de Europese Commissie geïnformeerd. Ook het Europees Parlement en de Tweede Kamer roeren zich. Hoezeer de NIDV ook duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, als het voornemen is de sector beperkingen op te leggen bij banken of contacten helemaal onmogelijk te maken, komt de strategische autonomie, een krachtige wens van de EU, in het geding.

Tot slot

Een welgemeend expliciet woord van dank aan alle betrokkenen bij de ministeries van Defensie en EZK, en de RVO is op zijn plaats! Een ongelooflijke inspanning is geleverd om het EDF-terrein te ontginnen. Dank daarvoor!

Ik wens u een prettig kerstverlof.